Phát hiện sớm những biểu hiện viêm da ở trẻ em sẽ giúp mẹ tìm được đúng phương án điều trị. Bởi mỗi bệnh viêm da sẽ có những đặc điểm riêng và ảnh hưởng khác nhau tới cơ thể trẻ.

Bài viết sau đây sẽ giúp các bậc cha mẹ hiểu rõ và chi tiết các biểu hiện và triệu chứng viêm da ở trẻ em.

Xem thêm:

• Cách chữa viêm da ở trẻ em an toàn hiệu quả nhất
• Viêm da dị ứng ở trẻ em cần lưu ý những gì?

1. Tổng quan bệnh viêm da ở trẻ em

Bệnh viêm da ở trẻ em là vấn đề về da phổ biến nhất được điều trị bởi các bác sĩ da liễu nhi khoa. Khoảng 65% bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng trước 1 tuổi và khoảng 90% trong số đó phát triển các triệu chứng trước 5 tuổi.

Các biểu hiện viêm da của trẻ em rất đa dạng và đặc trưng theo bệnh. Cha mẹ cần nắm rõ các dấu hiệu và triệu chứng viêm da ở trẻ em để xác định loại bệnh và đưa ra hướng điều trị phù hợp.

1.1. Phân loại viêm da ở trẻ em theo nguyên nhân gây bệnh

Có nhiều dạng viêm da ở trẻ em khác nhau, xảy ra ở nhiều thời điểm trong năm, bao gồm:

• Viêm da cơ địa
• Viêm da do vi khuẩn
• Viêm da do virus
• Viêm da tiếp xúc
• Viêm da do côn trùng cắn (thường do kiến ba khoang)

Khi bé có những triệu chứng viêm da ở trẻ em phụ huynh cần đặc biệt lưu tâm để có biện pháp chữa trị thật cẩn thận.

1.2. Phân loại các mức độ viêm da ở trẻ em

Theo các bác sĩ da liễu, bệnh viêm da ở trẻ nhỏ phát triển theo 3 cấp độ, tuỳ theo từng cấp dấu hiệu viêm da ở trẻ em khác nhau:

• Cấp tính: Ở giai đoạn này, bệnh viêm da ở trẻ em đặc trựng bởi các dấu hiệu là da của trẻ bắt đầu xuất hiện các nốt mụn nước nhỏ. Chúng có xu hướng tập trung lại với nhau thành kích thước to hơn. Da trẻ bị ửng đỏ, sưng và ngứa ngáy nhiều.
• Bán cấp: Da trẻ trở nên bớt sưng tấy hơn, vết ửng đỏ cũng mờ hơn và da bớt ngứa. Biểu hiện đặc trưng lúc này là da trở nên khô, bong vảy.
• Mãn tính: Tình trạng ngứa vẫn tiếp tục. Da bị bong vảy nhiều hơn và trở nên dày. Da nhẵn, màu sắc khác biệt với vùng da xung quanh.

Xem thêm: Viêm da ở trẻ 6 tháng tuổi khác viêm da ở trẻ 3 tháng tuổi thế nào?

2. Biểu hiện viêm da ở trẻ em phân loại theo nhóm bệnh

2.1. Biểu hiện viêm da cơ địa ở trẻ em

Viêm da cơ địa hay còn gọi là chàm da. Chàm có thể đến từ tiền sử gia đình hoặc do các chất kích thích như bột giặt, chất tẩy rửa, bụi hoặc lông thú cưng.

Biểu hiện và triệu chứng viêm da ở trẻ em do cơ địa bao gồm:

• Da trẻ xuất hiện các lớp ban đỏ, dày và khô.
• Vị trí viêm da thường gặp là má, nếp gấp cánh tay, mắt cá chân, tai và cổ.
• Da bị xuất tiết và đóng vảy, có thể bị sưng hạch.
• Nếu trẻ gãi nhiều dễ gây nhiễm trùng, chảy nước vàng và bong tróc vảy.

Trẻ từ 3 tuần tuổi sau sinh dễ bị mắc viêm da cơ địa nhất. Viêm da cơ địa thường xuất hiện vào mùa hè, trong môi trường độ ẩm và nhiệt độ cao.

Trong trường hợp trẻ xuất hiện các dấu hiệu viêm da cơ địa, cần giữ độ ẩm cho da bé. Độ ẩm giảm làm da khô khiến bệnh trở nên tồi tệ hơn. Ngoài da cần trành các loại chất kích thích, xà phòng thơm.

Nên dùng các loại kem làm mềm da cho bé, các loại kem chứa steroid ở hàm lượng thích hợp. Các loại kem này nên dùng theo chỉ định của bác sĩ hoặc dược sĩ, cha mẹ không nên tự ý mua và bôi kem cho trẻ khi chưa có khuyến cáo y khoa.

2.2. Triệu chứng viêm da ở trẻ em do vi khuẩn

Tụ cầu và liên cầu là các loại vi khuẩn chủ yếu gây viêm da ở trẻ em. Chúng thường khu trú ở các vùng đọng mồ hôi trên da trẻ như lỗ chân lông, nếp kẽ. Vi khuẩn sẽ gây viêm da khi gặp các yếu tố thuận lợi như bé bị ốm, điều kiện vệ sinh kém hoặc trẻ ngứa gãi gây tổn thương da.

Biểu hiện và dấu hiệu viêm da ở trẻ em do tụ cầu khuẩn:

• Tổn thương nang lông, viêm lỗ chân lông khiến lỗ chân lông sưng đỏ
• Trẻ sơ sinh bị viêm lỗ chân lông phát triển thành mụn mủ
• Viêm da mụn mủ khô đi để lại các vảy tiết màu nâu sẫm, sau đó vảy tiết bong đi và không để lại sẹo
• Viêm da ở trẻ em do tụ cầu khuẩn trong trường hợp nặng có thể tạo thành các nhọt đầu đinh, nhọt ổ gà.

Biểu hiện và dấu hiệu viêm da ở trẻ em do liên cầu khuẩn:

• Biểu hiện thường gặp nhất là ở đầu, cổ mặt, các chi và có tính lan rộng
• Bắt đầu bằng những phỏng nước nhỏ, có quầng viêm hơi đỏ
• Ban đầu nước trong nốt phỏng trong, sau đó đục dần và biến thành viêm da mụn mủ
• Mụn mủ khô đi tạo thành các vảy tiết màu vàng, dưới lớp vảy có một lớp chợt đỏ, nông
• Biểu hiện viêm da do liên cầu khuẩn thường nặng hơn tụ cầu khuẩn, trẻ có thể sốt hoặc có biến chứng viêm cầu thận cấp, cha mẹ cần hết sức đề phòng

Các phương pháp điều trị viêm da ở trẻ em do vi khuẩn bao gồm:

• Sát khuẩn vùng viêm với milian, xanh methylen hoặc eosin (không nên đổ bột kháng sinh lên vùng viêm của bé)
• Dùng thuốc kháng sinh cho trẻ theo chỉ định của bác sĩ hoặc dược sĩ
• Tắm rửa nhẹ nhàng toàn thân và vùng viêm cho trẻ
• Phòng bệnh lây lan bằng cách sấy, hấp quần áo, chăn màn của bé

2.3. Dấu hiệu viêm da ở trẻ em do virus

Viêm da ở trẻ em do virus gồm 3 nhóm là viêm da Herpes, thuỷ đậu và tay chân miệng.

Biểu hiện và dấu hiệu viêm da ở trẻ em do virus Herpes:

• Da bé xuất hiện các bọng nước nhỏ quanh môi mọc riêng rẽ hoặc thành cụm
• Các bọng nước ban đầu chưa có mủ, nhưng sẽ có mủ nếu bị nhiễm khuẩn gây bội nhiễm
• Viêm da do Herpes khiến trẻ đau nhức, quấy khóc
• Viêm da do virus ở trẻ có thể kèm theo biểu hiện sốt nhẹ
• Cha mẹ có thể dùng acyclovir điều trị cho trẻ theo chỉ định của bác sĩ

Biểu hiện viêm da ở trẻ em do virus thủy đậu:

• Ban đầu trẻ xuất hiện các bọng nước rải rác toàn thân
• Sau đó các bọng nước hoá mủ, có các chấm đen ở giữa mụn
• Trẻ thường kèm theo biểu hiện sốt cao, bứt rứt và quấy khóc
• Cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được chăm sóc y khoa khi nghi ngờ trử bị thuỷ đậu

Đây là những dấu hiệu dễ gặp nhất của trẻ bị thuỷ đậu. Các biểu hiện này có mức độ và sự đặc trưng khác nhau tuỳ vào từng bé.

Biểu hiện và triệu chứng viêm da ở trẻ em do virus tay chân miệng:

• Trẻ xuất hiện các bóng nước nhỏ ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, đầu gối, miệng
• Trẻ có biểu hiện run các chi khi bị tay chân miệng
• Các biểu hiện kèm theo bao gồm sốt cao trên 39 độ, quấy khóc liên tục
• Bệnh viêm da ở trẻ do tay chân miệng có dấu hiệu và diễn biến rất nhanh, cha mẹ cần hết sức lưu ý, cho trẻ sử dụng các biện pháp can thiệp y khoa kịp thời

2.4. Biểu hiện bệnh viêm da ở trẻ do côn trùng cắn (chủ yếu do kiến ba khoang)

Viêm da do kiến ba khoang hay một số loại côn trùng khác là khi trẻ vô tình tiếp xúc phải chất tiết của các côn trùng này. Các triệu chứng thường đến bất ngờ, không có dấu hiệu báo trước.

Kiến ba khoang là loại kiến có chất độc và vi khuẩn cộng sinh. Nếu trẻ bị kiến cắn, đặc biệt là giết kiến trên da, da sẽ bị kích ứng nghiêm trọng. Kiến ba khoang có thể gây viêm da hoặc thối thịt như là khi da tiếp xúc với axit. Trẻ thường bị viêm da ở vị trí dễ bị kiến đốt như chân, cánh tay, bàn tay,…

Biểu hiện của viêm da do kiến ba khoang đốt là:

• Trẻ có cảm giác đau, ngứa rát, nổi hồng ban vùng tiếp xúc với côn trùng
• Sau 6-12 giờ, vùng bị viêm sẽ sưng phù, kéo thành vệt như vết cào trên da, gồm nhiều mụn nước kích thước 1-5 mm
• Sau khoảng 2-3 ngày, các mụn trên biến thành mụn mủ, nếu dịch trong mụn vỡ ra lan ra xung quanh sẽ làm tình trạng tồi tệ hơn
• Bé có thể bị sốt nhẹ, kèm theo nổi hạch xung quanh vùng bị côn trùng cắn

Trong trường hợp xác định trẻ có các biểu hiện viêm da do côn trùng cắn, cha mẹ nên rửa sạch vùng da tiếp xúc côn trùng với nước xà phòng. Dùng các thuốc sát khuẩn như milian, eosine, kem steroid theo chỉ định của bác sĩ.

Nếu các biểu hiện ngứa tăng mạnh, có thể cho bé dùng thêm cetirizin hoặc chlorpheninramine. Nên đưa bé đến cơ sở y tế nếu tình trạng của bé không giảm sau 3 ngày.

3. Hình ảnh biểu hiện viêm da ở trẻ em

4. Khi nào trẻ cần đi gặp bác sĩ

Khi trẻ có các dấu hiệu của bệnh viêm da, tốt nhất là mẹ nên ngay lập tức đưa trẻ đi khám để xác định bệnh chính xác và có phương pháp điều trị bệnh phù hợp. Ngoài ra, trong quá trình điều trị viêm da cho trẻ, mẹ nên đưa trẻ tới bác sĩ trong những trường hợp:

Biểu hiện viêm da ở trẻ em do kiến ba khoang cắn gây vết thương nặng

• Trẻ bị sốt cao trên 39 độ.
• Tình trạng viêm da không có sự thuyên giảm sau 2 ngày điều trị.
• Xuất hiện phát ban lan rộng trên khắp cơ thể.
• Trẻ bị nôn mửa.
• Xuất hiện tình trạng co giật.
• Trẻ bị tiêu chảy gây mất nước.
• Trẻ bị khó thở, thở khò khè.
• Vùng mắt, mi mắt tấy đỏ và sưng.

5. Cách chữa bệnh viêm da ở trẻ em

Ngay sau khi nhận biết biểu hiện viêm da ở trẻ em phụ huynh cần nhanh chóng đưa ra các phương pháp chữa trị phù hợp. Một trong số các phương pháp sau đây.

5.1. Điều trị viêm da ở trẻ bằng phương pháp dân gian

Điều trị bệnh viêm da bằng phương pháp dân gian có một số ưu điểm như tiết kiệm, dễ tìm kiếm. Đa phần các loại lá có thể tìm được hoặc mua với chi phí rẻ. Tắm nước lá có thể làm giảm nhanh các triệu chứng viêm da ngoài da như ngứa.

Nhược điểm của phương pháp này là có thể không tác dụng trong 1 số trường hợp, tốn thời gian, khó điều trị được tận gốc và dễ dàng tái phát.

5.2. Điều trị viêm da cho trẻ bằng thuốc tây

Dùng thuốc theo đường uống dựa trên đơn và hướng dẫn của bác sĩ:

• Thuốc giảm ngứa không chứa steroid: có thể giúp giảm đau nhanh cho da khô, ngứa với ít tác dụng phụ. Một số loại thuốc này có chứa cồn, có thể gây cảm giác nóng rát.
• Steroid tại chỗ: sử dụng để giảm viêm (đỏ và sưng) và giảm ngứa. Steroid đường uống hiếm khi được khuyên dùng, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ vì chúng gây ra nhiều rủi ro cho sức khỏe.
• Thuốc điều hòa miễn dịch tại chỗ: được sử dụng để giảm viêm và chấm dứt cơn ngứa, cần chú ý liều lượng và chỉ định của bác sĩ.
• Thuốc kháng histamin: giảm nhanh cảm giác ngứa và sưng.
• Thuốc kháng sinh: được kê đơn nếu có nhiễm trùng thứ cấp hoặc viêm da do vi khuẩn.

Lưu ý: Khi thấy trẻ có dấu hiệu viêm da, hãy đứa trẻ đến cơ sở y tế để khám và được các bác sĩ hướng dẫn phương pháp điều trị tốt nhất. Tuyệt đối không thay đổi hoặc dùng thuốc khi chưa được bác sĩ hoặc dược sĩ tư vấn.

5.3. Điều trị bằng kem bôi khi có biểu hiện viêm da ở trẻ em

Điều trị viêm da bằng kem bôi là một phương pháp rất phổ biến khi có biểu hiện viêm da ở trẻ em.

Thông thường, các loại kem bôi trên thị trường hiện nay đều có cơ chế chống ngứa nhờ kháng histamin. Hoạt chất sử dụng thường lấy là corticosteroid kết hợp với salicylic. Tuy nhiên, các loại kem bôi chứa corticosteroid có thể gây ra tổn hại cho sức khỏe của trẻ.

Đó là lý do mà các mẹ nên lựa chọn kem bôi không chứa corticosteroid như Kem EmBé. Sử dụng Kem EmBé an toàn ngay với cả trẻ sơ sinh vì sản phẩm cũng không chứa Paraben. Kem EmBé chứa thành phần thiên nhiên an toàn, lành tính gồm:

• Nano curcumin: là tinh chất chống viêm tự nhiên cực kỳ tốt. Nano curcumin còn có tác dụng giúp vết thương nhanh lành. Cùng với tinh chất Cúc la mã, bộ đôi mang tới tác dụng đẩy nhanh quá trình tái tạo của tế bào da và giúp ngăn ngừa thâm sẹo trên làn da của trẻ.
• Lanolin, dầu hạnh nhân: Tác dụng làm mềm da và bảo vệ da.
• Kẽm Oxyd: Tác dụng kháng khuẩn nhẹ, làm săn da và tạo thành một lớp bảo vệ để làm dịu và chữa lành khu vực d bị tổn thương do viêm da.
• D-panthenol & Allatonin, Vitamin E: Duy trì độ ẩm và sự mềm mại cho làn da của trẻ, thúc đẩy quá trình tái tạo da và giúp cho làn da được phục hồi mà không làm khô da.

Các mẹ dùng Kem Em Bé thoa lên vùng da tổn thương 2-3 lần/ngày.

Khi có biểu hiện viêm da ở trẻ em, mẹ nên nhanh chóng đưa trẻ đi khám để điều trị bệnh hiệu quả nhất. Cùng với đó là hãy giữ cho làn da luôn giữ được độ ẩm cần thiết để quá trình điều trị nhanh đạt kết quả.

Xem thêm: Tổng hợp kiến thức nhận biết 5 loại viêm da phổ biến nhất ở trẻ

Nguồn tham khảo:

Mayo Clinic Staff (2018), Mayo Clinic GeneGuide™: Atopic dermatitis (eczema), Truy xuất tại: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/atopic-dermatitis-eczema/symptoms-causes/syc-20353273