Khi trẻ bị bệnh, mẹ phải xác định con có bị nhiễm khuẩn hay không, sau đó mới dùng kháng sinh cho con theo sự chỉ định của bác sĩ hoặc chuyên gia y dược tư vấn.

Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Diệu Thúy – Trưởng bộ môn nhi, Đại học Y Hà Nội cho biết, trẻ càng dùng nhiều kháng sinh càng dễ mắc và tái bệnh. Hệ miễn dịch của trẻ còn non yếu, phải đến năm 6 tuổi mới tương đối hoàn thiện như người lớn. Thế nhưng trong 5 năm đầu đời, trẻ dùng lượng kháng sinh nhiều bằng tổng những năm sau này. Chính việc dùng kháng sinh bừa bãi khi cơ thể ở giai đoạn tự xây dựng hệ miễn dịch, sẽ làm trẻ mất đi sức đề kháng tốt nhất. Miễn dịch yếu khiến trẻ rơi vào vòng luẩn quẩn: mắc bệnh, dùng kháng sinh, kháng thuốc, nhiễm trùng nặng.

Lạm dụng kháng sinh ở trẻ em cũng là nguyên nhân hàng đầu khiến các chủng vi khuẩn kháng thuốc sinh ra. Trẻ có thể đáp ứng tốt với kháng sinh trong vài lần đầu, nhưng nhanh chóng nhờn thuốc bởi vi khuẩn đã biến thể. Kháng sinh là phát minh y học vĩ đại, nếu được sử dụng đúng cách sẽ cứu sống hàng triệu người mỗi năm, thay vì chết vì vi khuẩn kháng thuốc.

Để thoát khỏi vòng luẩn quẩn sức khỏe kém và kháng kháng sinh ở trẻ, bác sĩ Thúy đưa ra 3 lưu ý giúp cha mẹ hạn chế lạm dụng kháng sinh sau đây:

Không sử dụng kháng sinh cho trẻ khi không cần thiết

Những bệnh phổ biến không cần sử dụng kháng sinh đó là cảm lạnh, cảm cúm, sốt siêu vi, viêm nhiễm đường hô hấp trên. Thậm chí, các trường hợp viêm phế quản, viêm tai – mũi – họng ở mức độ nhẹ, trẻ vẫn ăn uống bình thường, vẫn chơi, không có biểu hiện khó thở nặng lên… thì cha mẹ không nên vội vàng dùng kháng sinh.

Thay vào đó, cha mẹ nên chăm sóc tích cực, hạ sốt bằng chườm mát, giảm ho bằng các liệu pháp thảo dược, tăng cường uống nước, ăn các chất lỏng giàu dinh dưỡng… Sau một vài tuần bệnh sẽ tự khỏi. Trong trường hợp bệnh có dấu hiệu nặng lên, cần đưa trẻ tới bệnh viện để bác sĩ chỉ định thuốc phù hợp sau khi có kết luận chính xác trẻ nhiễm virus hay vi khuẩn.

Dùng kháng sinh đúng bệnh, đúng cách

Trong trường hợp bệnh bắt buộc phải sử dụng kháng sinh, cha mẹ lưu ý phải tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn sử dụng về thời gian, liều dùng, các lưu ý khi kết hợp thuốc kháng sinh với các thức ăn đồ uống thông thường… để thuốc phát huy tối đa tác dụng tiêu diệt vi khuẩn. Như vậy, vi khuẩn sẽ không có cơ hội phát triển các thể kháng thuốc.

Tăng cường miễn dịch để trẻ hạn chế dùng kháng sinh

Miễn dịch là vũ khí lợi hại nhất mà cơ thể dùng để chống lại các bệnh do vi khuẩn và virus. Hệ miễn dịch mạnh khỏe cũng là hàng rào bảo vệ giúp trẻ phòng tránh hoặc vượt qua dễ dàng các bệnh nhiễm trùng.

Trẻ cần được tăng cường miễn dịch thường xuyên bằng các biện pháp gián tiếp và trực tiếp. Các biện pháp gián tiếp gồm bổ sung dinh dưỡng cân bằng và đầy đủ, vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, tốt nhất là vui chơi ngoài trời nơi không khí trong lành.

Các biện pháp trực tiếp gồm tiêm văcxin phòng bệnh đầy đủ và đúng lịch, bổ sung chất tăng cường miễn dịch như Beta-(1.3/1.6)-D-glukan thuộc nhóm betaglucan. Chất này khi vào đường ruột sẽ hoạt động như một kháng nguyên khởi phát các đáp ứng miễn dịch tại ruột, bao gồm gia tăng số lượng tế bào miễn dịch, tăng cường hoạt động của kháng thể miễn dịch. Sau đó hoạt hóa chuỗi phản ứng miễn dịch, chống lại tác nhân gây bệnh mạnh mẽ hơn.